Iedere week neemt de campagne voor de Franse presidentsverkiezingen een nieuwe verrassende wending. Fillon annuleerde vanmorgen zonder opgaaf van reden zijn bezoek aan de landbouwbeurs (zie onder). Franse media waren direct in verwarring. Ze meldden dat Penelope Fillon zou zijn gearresteerd en er een huiszoeking zou zijn op het familiekasteel in Beaucé. Dat werd al snel ontkend, maar er was genoeg reden voor Fillon om een persverklaring te geven. Daar vertelde hij dat zowel hij als zijn vrouw op 15 maart officieel zullen worden aangeklaagd. “Ik heb niets misdaan” hield hij theatraal vol, “de rechtstaat is systematisch verkracht. Het is een politieke moord.” Penelope zelf bleef oorverdovend stil. Ze wil best haar versie van het schandaal geven, maar ze heeft een spreekverbod van haar man gekregen.

Een van Fillon belangrijkste campagnemedewerkers, oud-minister Bruno Lemaire, gooide vanmiddag de handdoek in de ring. Hij verwijt Fillon dat hij zich niet aan zijn woord houdt. In januari zei de oud-premier nog dat hij zich zou terugtrekken als kandidaat als hij formeel beschuldigd zou worden. Nu Fillon toch blijft, heeft Lemaire kennelijk geen zin om samen met hem ten onder ten gaan. Niet veel later maakte ook de burgemeester van Reims bekend dat hij Fillon niet langer zal steunen. Aan het einde van de middag trok ook de centrumrechtse partij UDI, die tot nu achter Fillon stond, haar steun in.

Fillon had naast zijn vrouw Penelope mogelijk nog een andere fictieve parlementair assistent in dienst. Het zou gaan om een zekere Mael Regnard, maar van die persoon is geen spoor terug te vinden. Het gaat mogelijk om een tikfout. Er is wel een filosoof Maël Renouard die Fillons speeches schreef en meewerkte aan het boek Faire, maar dat was in de tijd dat Fillon premier was. Uit zijn profiel op Linkedin blijkt nergens dat hij ooit parlementair assistent is geweest. Op de gisteren geactualiseerde lijst van parlementair medewerkers is Renouards naam plots verdwenen.

De aansluiting van Bayrou (zie nieuwsbrief 8) heeft Macrons positie verstevigd. Hij klom van 22 naar 24 procent in de eerste ronde. Marine Le Pen gaat nog steeds op kop met 25 procent. In de tweede ronde verslaat Macron ruimschoots Le Pen met 63 procent van de stemmen (Bron: PrésiTrack).

Het heeft weinig zin meer om te gokken op het presidentschap van Macron. Volgens verschillende wedkantoren staat zijn overwinning nagenoeg vast en krijgt u nu alleen nog maar uw inleg terug, als Macron inderdaad president wordt.

Over de kansen van de verschillende kandidaten: lees dit interview met de Franse historicus Christophe de Voogd in Vrij Nederland.

Ook Marine Le Pen krijgt het steeds lastiger door de juridische schandalen waar ze in verwikkeld is. Zowel zij als Fillon willen tijdens de verkiezingscampagne een ‘juridische wapenstilstand’ in de onderzoeken naar hun duistere praktijken. Hun aanhangers zeggen dat dat een traditie is, maar dat blijkt niet zo te zijn. Die 'trêve’ komt er dus niet. En dat is een reden voor Marine Le Pen om rechters en ambtenaren in niet omfloerste bewoordingen te waarschuwen. Ze belooft een ‘schoonmaak’ als zij president wordt. Haar bedreigingen lokten furieuze reacties uit van diverse vakbonden, waaronder die van de rechters en zelfs van de politievakbond Alliance, die traditiegetrouw veel Le Pen-stemmers onder haar leden heeft. De “extreem ernstige aantijgingen tegen Justitie en onze instellingen” van Fillon en Le Pen vielen zeer slecht bij president Hollande.

Emmanuel Macron vindt de juridische wapenstilstand prima, als die voor alle Fransen geldt, dus ook “voor andere misdadigers dan witteboordencriminelen” zei hij vanmiddag. Een uur na die uitspraak kreeg hij een ei op zijn hoofd geworpen.

Een voormalig medewerker van Marine Le Pen bevestigt overigens dat fraude binnen de partij een standaardpraktijk is.

In een ander geval springt het Front national, Frankrijks meest autoritaire partij, eveneens nogal creatief om met de wet. Tegen kamerlid Gilbert Collard loopt al een tijdje een onderzoek vanwege het twitteren van propagandafoto’s van IS in december 2015. Collard ontdekte twee weken geleden dat het Parlement mogelijk zijn parlementaire onschendbaardheid wil opheffen in deze zaak. Hij knutselde snel een wetsvoorstel in elkaar om vervolging te voorkomen. De tekst van zijn voorstel:

Het dagelijks bestuur van de Assemblée heeft de opheffing van de immuniteit geweigerd. Collard diende het wetsvoorstel naar eigen zeggen in “om imbecielen lastig te vallen”. In het Frans zou men zeggen: “On n'est jamais mieux servi que par soi-même”. Marine Le Pen twitterde anderhalf jaar geleden ook de afschuwelijke foto’s. In die zaak heeft de juridische commissie van het Europees Parlement de parlementaire onschendbaarheid van Le Pen gisteren wél opgeheven.

Net als in Nederland bestaat ook in Frankrijk de vrees voor cyberaanvallen tijdens de verkiezingscampagne. Tijdens het nationaal defensieoverleg vanmorgen werd besloten “alle mogelijke middelen” in te zetten om te voorkomen dat de verkiezingen gehackt zullen worden.

Het is al sinds decennia een verplichte campagnestop voor Franse politici: de Salon de l'Agriculture (nog tot en met 5 maart), te vergelijken met de al jaren ter ziele LandbouwRAI. De beurs trekt in een week ruim 600.000 bezoekers. Onder hen vele politici. Chirac sloeg geen enkele editie over, maar president Mitterrand kwam er nooit. Tegenwoordig is de beurs zo'n media-event, dat wie geen koeien en boeren komt aaien op de Parijse beurs, heel wat uit te leggen heeft. Eventjes buurten om wat foto’s en video’s te maken is er niet bij: het bezoek neemt vele uren in beslag. Zo bleef Marine Le Pen er gisteren meer dan tien uur.

De charismatische leider van het studentenprotest in 1968, Daniel Cohn-Bendit zal op Macron stemmen. Cohn-Bendit, oud-europarlementariër, denkt dat Macron de meeste kans heeft Le Pen te verslaan.

Na de presidentsverkiezing in mei, vindt in juni de verkiezing plaats voor de Assemblée. Aangezien Macron nog geen partij heeft (zijn ‘En Marche!’ is een beweging), zoekt hij druk naar kandidaten om met een lijst mee te doen. Zijn voorkeur gaat uit naar mensen die nog nooit in de politiek hebben gezeten. Iedereen is dus welkom. Tot nu toe ontving Macron 7650 sollicitaties voor zijn team. Van hen is slechts dertig procent vrouw, nog steeds niet genoeg voor Macron, die 50/50 wil.

Morgen maakt Macron eindelijk zijn programma bekend, maar een zeer opvallende maatregel lekte vanavond al uit: hij wil de invoering van echt sociaal overleg en medebeslissingsrecht voor personeel naar Duits model. Dat klinkt in Nederlandse oren vrij onschuldig, maar gezien de gespannen verhoudingen tussen werkgevers en werknemers in Frankrijk, is het niet minder dan een revolutie.

De twee belangrijkste kandidaten op links, Benoît Hamon en Jean-Luc Mélenchon, gaan uiteindelijk toch niet samenwerken voor deze verkiezing. De twee dineerden vrijdag in een Chileens restaurant in Parijs, maar geen van beiden leek bereid iets toe te geven aan de ander.

Ondertussen toont oud-premier Manuel Valls zich een slecht verliezer. Hij legde het in de socialistische voorverkiezing af tegen Hamon. De autoritaire Valls organiseert nu het ‘verzet’ tegen Hamon, en dat terwijl alle deelnemers aan de voorverkiezing nog zo beloofd hadden dat ze de winnaar zouden steunen. Een aantal Socialistische kamerleden overweegt naar Macron over te stappen. Zal de PS, na jaren publieke ruzies, dan eindelijk uit elkaar vallen?

Dank voor het lezen. Alle voorgaande afleveringen van deze nieuwsbrief vindt u hier. Deel deze nieuwsbrief met collega’s en/of vrienden die ook in Frankrijk geïnteresseerd zijn. Vragen en opmerkingen zijn welkom op news@devries.fr.