Franse verkiezingen 2017 #1

Het toneelstukje dat vorige week donderdag in de Tweede Kamer werd opgevoerd had de allure van een dorpsklucht vergeleken met de schandalen die de afgelopen week in Frankrijk aan het licht kwamen.

Oud-premier François Fillon, altijd hard zijn best gedaan om over te komen als onkreukbaar en brandschoon, christelijk en betrouwbaar, is verstrikt geraakt in een schandaal. Fillon is sinds eind november de kandidaat van Les Républicains (LR), de conservatieve partij.

Jarenlang had Fillon zijn vrouw Penelope op de loonlijst staan als Parlementair assistent. Vorige week onthulde het satirische weekblad Le Canard enchaîné dat ze voor haar werk een half miljoen euro (belastinggeld) verdiend zou hebben. Maar deze dinsdagmiddag zegt het blad bewijzen te hebben dat ze in totaal meer dan 900.000 euro kreeg. Tientallen Franse parlementariërs hebben familieleden in dienst, dat is volkomen legaal. Maar die mensen moeten wel echt werken natuurlijk. En dat is precies wat Penelope niet gedaan zou hebben. In het Parlement reageerden velen verbaasd toen ze afgelopen week hoorden dat Penelope hun collega was geweest. Nu blijkt dat zelfs niet eens een pasje van het gebouw, noch een emailadres van het Parlement. Penelope stond ook op de loonlijst van een maandblad van een miljardairsvriend van het stel. Voor haar bijdragen in kreeg ze 100.000 euros. Ook daar was ze niet echt productief: ze schreef in die tijd slechts twee korte boekbesprekingen. Penelope is daarmee zonder twijfel een van de best betaalde ‘journalisten’ van Frankrijk.

Fillon is woedend over de aantijgingen. Volgens hem “stinkt dit naar laster”. Toch heeft hij geen enkele klacht ingediend wegens smaad. Hij valt dus de boodschappers aan, maar niet de boodschap. Gisteren werden hij en zijn vrouw urenlang verhoord door de Financiële politie in Versailles, de plek waar al eerder Franse politieke hoofden rolden. Vandaag deden rechercheurs een inval in zijn kantoor in de Assemblée, de Franse Tweede Kamer.

De Republikeinen hebben niet aan een procedure gedacht om een plaatsvervanger te vinden, mocht Fillon uit de race stappen. Er zal een nieuwe voorverkiezing georganiseerd moeten worden. Zo’n negentig dagen voor de verkiezingen is dat logistiek nauwelijks mogelijk. 

Tot vorige week ging bijna iedereen er van uit dat Fillon de volgende president van Frankrijk zou worden. Vandaag bestaat er dus een serieus risico dat LR helemaal geen kandidaat heeft op 23 april aanstaande.

De Socialisten kozen afgelopen weekend hun kandidaat. De voorverkiezing kende een verrassende winnaar:  Benoît Hamon versloeg met 58,7 procent ruimschoots Manuel Valls. Die nam in december ontslag als premier omdat hij dacht de nominatie makkelijk binnen te slepen. De meeste kiezers hadden genoeg van de autoritaire hardliner. Zijn verlies was opnieuw een afstraffing voor François Hollande. Met Hamon kozen de kiezers voor een veel linksere koers. De oud-europarlementariër en universitair docent wordt af en toe (onterecht) vergeleken met de Jeremy Corbin, de Labour-leider. 

Als Hamon president wordt, dan wil hij onder meer een universeel basisinkomen van 750 euro per maand invoeren, de werkweek inkorten van 35 uur naar 32 uur, 40.000 leraren in dienst nemen, cannabis legaliseren en een belasting heffen op robots. In de laatste peiling (zie onder) staat hij op 15 procent, veel te weinig om een serieuze kans te maken. Mogelijk dat Hamon de komende dagen probeert een samenwerking aan te gaan met de kandidaat van de Groenen en die van extreem links. De drie samen zijn goed voor 28 procent en met een ‘links front’ zou het politieke speelveld er ineens heel anders uit zien.

De linkse koers van Hamon betekent mogelijk het einde van de in 1971 opgerichte Parti socialiste. De partij is langzaam uit elkaar aan het vallen, zo schrijft ook Politico.  Liefst 17 kamerleden hebben al gezegd niet achter Hamon zullen gaan staan. De verwachting is dat de komende dagen meer zullen volgen.

Je zou denken dat Marine Le Pen, Fillons belangrijkste tegenkandidaat profiteert van het schandaal. Maar de leidster van het Front national (FN) hield zich deze week behoorlijk afzijdig. Zij is namelijk verwikkeld in een vergelijkbare affaire. Het anti-fraudeteam van de Europese Unie doet al geruime tijd onderzoek naar misstanden bij Europese fractie van het FN. Tussen 2010 en 2016 stonden daar twintig medewerkers op de loonlijst die in werkelijkheid voor de partij in Parijs werkten. En dat is verboden. Inmiddels staat in twee gevallen vast dat het inderdaad gaat om een emploi fictif, een nepbaantje. Voor vandaag middernacht moet Le Pen €296.497,87 terugbetalen aan het Europees Parlement. Ze maakte net bekend dat ze dat niet zal doen, omdat het volgens haar gaat om een politieke manoeuvre van haar tegenstanders. Haar weigering betekent dat het EP het salaris en andere toelages van Le Pen de komende maanden zal inhouden.

Het nieuws komt voor Le Pen op een slecht moment. Net als andere nationalistische partijen in Europa, heeft het Front national de wind in de rug. Het taboe om op de partij te stemmen bestaat al jaren niet meer. Dat is niet alleen het werk van Marine Le Pen, maar vooral van Florian Philippot. The Guardian publiceert een lang en interessant portret over de man die het Front national een beter imago gaf. De affaire in het Europees Parlement zou haar stemmen kunnen kosten.

De enige kandidaat die echt profiteert van de problemen bij de PS en de affaires waarin Fillon en Le Pen betrokken zijn is Emmanuel Macron.

Vorige zomer stapte hij op als Minister van Economie uit onvrede over het beleid van François Hollande. Macron doet mee als onafhankelijke kandidaat en is voor Franse begrippen erg jong (39). Hij zegt noch links noch rechts te zijn, en zijn koers heeft wel wat weg van D66. Hij startte zijn eigen beweging En Marche!, die in korte tijd al 140.000 (niet betalende) leden wierf. 

De afgelopen maanden moesten oud-gedienden als Nicolas Sarkozy en Alain Juppé al het veld ruimen. François Hollande begreep dat hij kansloos zou zijn bij de volgende verkiezingen en is geen kandidaat voor zijn eigen opvolging. Veel Fransen zien Macron, die nauwelijks politieke ervaring heeft, als onderdeel van de vernieuwing die de vastgeroeste politiek zo nodig heeft.

Tot begin dit jaar geven weinigen nog iets voor zijn kansen. De afgelopen dagen is hij ineens veranderd van underdog tot favoriet. Volgens de laatste peiling zou Macron in de tweede ronde makkelijk van Le Pen winnen met 58 procent van de stemmen. Daarvoor hoeft hij aleen maar de tweede plaats te behalen in de eerste ronde.

De Franse presidentsverkiezing kent twee rondes. In de eerste (23 april) kan iedereen met voldoende handtekeningen meedoen. De twee kandidaten met de meeste stemmen gaan door naar de beslissende ronde, op 7 mei. Er zijn inmiddels al 54 hoopvol gestemden die mee willen doen, maar pas op 22 maart wordt duidelijk wie aan alle voorwaarden voor deelname voldoet.

Volgens de laatste peiling wint Marine Le Pen de eerste ronde met 25 procent. François Fillon en Emmanuel Macron strijden om de 2e plek, met respectievelijk 22 en 21 procent. Omdat in de tweede ronde veel mensen ‘tegen’ Le Pen zullen stemmen, is het nagenoeg zeker dat de 2e finalist van de 1e ronde de nieuwe president wordt. De echte strijd gaat dus tussen Fillon en Macron.

(Bron)

De economie blijft aanmodderen. Er was weliswaar 1,1% groei in 2016, maar dat was 0,3 punten lager dan de regering hoopte. De werkloosheid staat nog steeds op 10 procent. (Ter vergelijking: vorig jaar groeide de Nederlandse economie met 2,1 procent en daalde de werkloosheid naar 5,4%) Is er dan niets goeds te melden uit het land waar God ooit woonde? Jawel hoor. Frankrijk werd dit weekend wereldkampioen handbal en voor het eerst in 64 jaar werd een Française gekozen tot Miss Universe.