Franse Politiek #58 : MACRON HERKOZEN!

🗳De stembussen zijn net gesloten: met 58,2 procent van de stemmen is Emmanuel Macron de komende vijf jaar opnieuw de president van de Republiek. De voorsprong van zeventien punten op Marine Le Pen is groter dan verwacht, maar Macron herverkiezing kan nauwelijks een overwinning genoemd worden.

Exitpolls zijn verboden in Frankrijk, de uitslag die zojuist om 1 seconde over 8 uur gepresenteerd is, is gebaseerd op de tellingen in de stembureaus die om 19 uur sluiten (meestal buiten de grote steden). Vaak ligt die al dicht in de buurt van de uiteindelijke uitslag. We weten op dit tijdstip dus echt wie de nieuwe president is, al zal de precieze uitslag in de loop van de avond bijgesteld worden. Het bovengenoemde percentage van 58,2 procent is dan ook voorlopig.

Net als vijf jaar geleden stond Emmanuel Macron tegenover Marine Le Pen. Of vice versa. Maar waar in 2017 Macron nog de grote uitdager was, en Le Pen de vertegenwoordiger van het establishment, van de bijna zeventig jaar oude politieke dynastie die haar vader ooit begon, was nu Le Pen de challenger. Over ideeën ging het nauwelijks in deze vreemde campagne. Maanden leek de herverkiezing van de huidige president een formaliteit, en uiteindelijk werd het vandaag vooral een referendum met de vraag “Wie haat u het minst? Macron of Le Pen?” Het antwoord is dus: Emmanuel Macron.

Sinds 1969 gingen er niet meer zo weinig naar de stembus: naar schatting slechts 72%. Velen zullen zijn thuisgebleven omdat ze vonden dat er toch niets te kiezen viel. Anderen omdat ze geen vertrouwen meer hebben in de politiek, en weer anderen, misschien wel de grootste groep, omdat het hen niet meer kan schelen. Daarnaast stemde vandaag naar schatting ongeveer 10 procent van de mensen blanco. Omdat zo’n stem in het Franse systeem niet meetelt, betekent dat nog geen tweederde van de kiezers een geldige stem uitbracht. En dat maakt het nog moeilijker voor Emmanuel Macron om de Fransen de komende jaren mee te krijgen met zijn programma.

Wat deze verkiezingen wel voor elkaar heeft gekregen is het einde van de twee ooit dominante partijen, de socialisten en de conservatieven. Hun kandidaten, respectievelijk Anne Hidalgo en Valérie Pécresse, de twee baronessen van de regio Parijs, haalden samen ongeveer 7 procent, daar waar hun illustere voorgangers in Sarkozy en Royal samen nog 58% van de stemmen kregen.

Les Républicains veranderen na deze défaite vast opnieuw van naam, terwijl de Socialistische Partij zelfs een faillissement riskeert: alleen kandidaten die meer dan 5 procent halen krijgen hun campagneuitgaven terug van de staat.

Macron blijft dus zitten in het Elysée. Maar hij zal morgenochtend op zijn bureau een enorm hoofdpijndossier aantreffen: de hervorming van het land. Net als in 2017. Maar na de Gilets jaunes, de pandemie, en de oorlog in Oekraïne zijn hervormingen nog noodzakelijker dan vijf jaar geleden. Voor- en tegenstanders van de huidige president zijn het met elkaar eens over de conclusie: het is Macron niet gelukt “de boel bij elkaar te houden”. En inderdaad: bij de eerste ronde twee weken geleden ging bijna 60% naar een populistische partij.

Een half uur geleden kreeg ik een WhatsApp berichtje van een bevriende (pro-Macron) consultant in Parijs die veel Franse politici adviseert (onder wie ook enkele ministers). Hij schreef “On a fait une analyse ultra détaillée de l’opinion et c’est en mode guerre civile. La situation est hyper grave, qui est exacerbé avec notre système électoral”. Oftewel: de toestand is ernstig, een situatie van een burgeroorlog zelf, die versterkt wordt door het rigide kiessysteem van alles of niets, zo schrijft hij. Een burgeroorlog zal er niet komen, maar het is duidelijk dat de tegenstellingen in het land scherper en sterker zijn dan ooit.

De volgende etappe zijn de Parlementsverkiezingen op 12 en 19 juni aanstaande. Op dit moment heeft Macron daar nog een meerderheid, maar als hij die verliest is er kans op een cohabitation. Dat betekent dat de president zal regeren met de grootste partij in de Assemblée. Mogelijk wordt dat de extreemlinkse Jean-Luc Mélenchon. In dat geval zal Macron op een heel slap koord moeten gaan lopen, en is het onwaarschijnlijk dat hij zijn programma uit zal kunnen voeren. Een voordeel van de Vijfde Republiek: de President kan de meerderheid in de Assemblée ook negeren en zijn eigen koers varen. Maar in dit geval zullen de Fransen massaal de straat opgaan en het land lamleggen. Het zal ongetwijfeld een felle strijd worden de komende zes weken. Oftewel: wie de Franse politiek volgt, verveelt zich nooit.

Meer over alle uitdagingen morgen (maandag) in deze nieuwsbrief.

📺Straks om 21u30 geef ik een eerste toelichting op de uitslag van vanavond in het programma Humberto, op RTL4. In de loop van morgen (maandag) een speciale aflevering van deze Nieuwsbrief met uitgebreide analyses over de nieuwe president en een vooruitblik naar de komende vijf jaar.

🇪🇺 📻Bent u ook geïnteresseerd in de Europese politiek? Luister dan naar BNR Europa, iedere woensdag om 19 uur een nieuwe aflevering op BNR, op Spotify en iTunes en alle andere podcastplatforms.

🙏🏽Dank voor het lezen en voor de vele vriendelijke reacties op de vorige afleveringen. Deel deze nieuwsbrief met collega’s en/of vrienden die ook in Frankrijk geïnteresseerd zijn. Alle voorgaande afleveringen vindt u hier. Vragen en opmerkingen zijn welkom op news@devries.fr. Wilt u deze nieuwsbrief steunen met een financiële bijdrage? Dat kan door hieronder te klikken.

⚡️De nieuwsberichten zijn ook te volgen op het Telegram Kanaal Franse Politiek.