Franse Politiek #52

Deze week:

Precies vijf jaar geleden begon Emmanuel Macron in zijn geboorteplaats Amiens de beweging En Marche !. De club met (heel bescheiden) de initialen van de oprichter, beloofde niet links noch rechts te zijn. Er zou eindelijk een frisse, moderne wind door de vastgeroeste Franse politiek waaien. De belofte sprak velen aan. In de zomer van 2016 ontstond er een heuse buzz rondom EM. In augustus van dat jaar nam hij ontslag als minister (en stak daarmee het dolk nog dieper in de rug van zijn mentor, President Hollande) om zich aan zijn campagne te wijden. Macron verraste vriend en vijand door als debutant mee te doen aan de presidentsverkiezingen, en die vervolgens te winnen. De rest is geschiedenis.

De partij heet inmiddels voluit La République en Marche (LREM), maar heel lekker loopt die niet. Een lustrum later is de glans van het begin er wel af. Financieel gaat het voor de wind met LREM: sinds de verkiezingen in 2017 gleed er al 100 miljoen euro aan subsidies in de partijkas. De partij kocht er onder andere een pand van 35 miljoen euro voor, in de rue du Rocher in het poepchique 8e arrondissement, dat na de zomer het hoofdkantoor van de partij wordt. Het pand staat niet al te ver van het Elysée, kennelijk in de verwachting dat de partijoprichter daar ook de komende jaren nog wel zal zitten.

Politiek gezien is LREM inmiddels behoorlijk de weg kwijt. Is het nu een Centrumpartij of gewoon een conservatieve partij in een hip jasje? Het lukte de partij niet om de Franse politiek te vernieuwen, deels waarschijnlijk omdat veel nieuwe leden en parlementariërs ook al in de oude politiek zaten. Liefst 95 procent van de leden van het begin is inmiddels verdwenen. Zelfs Macron neemt soms afstand van de grootste partij in de Assemblée (die al zeker 44 parlementariërs verloor). In de peilingen voor de aankomende regionale verkiezingen in juni, staat de partij op de 3e of 4e plek.

Een groot feest zat er vanwege corona niet in. De President had geen tijd voor de verjaardag. Er waren wel veel feestelijke vragen als ‘Waar is LREM goed voor?’, en ’Gaat de beweging verdwijnen‘.

Als een van de meest oorlogszuchtige naties uit de geschiedenis, heeft Frankrijk een naam hoog te houden. En dan tellen we de ‘oorlog tegen covid’ niet eens mee. Volgens The Economist bereidt Frankrijk zich voor op een grootschalige, klassieke oorlog. Begin januari zijn er tien werkgroepen ingesteld die het land moeten voorbereiden op een grote oorlog over een jaar of tien. De dreiging heeft de afkorting HEM gekregen, of hypothèse d'engagement majeur. Die oorlog zou dan zeker zes maanden duren, en gevoerd worden in een coalitie. Potentiële tegenstanders zijn een Noord-Afrikaans land, Rusland en Turkije. Dat laatste land is pikant: niet alleen zijn de Turken lid van de NAVO, maar zijn ze ook een belangrijke klant van Frans wapentuig. In een nota van de Assemblée over de begroting van 2021 valt overigens ook al te lezen dat het leger zich moet klaarmaken voor een serieuze oorlog. Een eerste stap is de grootste militaire oefening in decennia, Operatie Orion. Die wordt in 2023 gehouden, waarschijnlijk op een uitgestrekt terrein van Defensie ten oosten van Reims.

De defensiebegroting voor 2019-25 kreeg een flinke impuls, waardoor de jaarlijkse uitgaven tegen het einde van de periode op 50 miljard euro zullen uitkomen, 46% meer dan in 2018. Frankrijk ontwerpt op dit moment een nieuw vliegdekschip dat in 2038 de Charles de Gaulle moet vervangen. Prijskaartje: waarschijnlijk meer dan vijf miljard euro. De Franse militaire ambities blijven overigens niet beperkt tot deze planeet: vorige maand simuleerde het land voor het eerst in Europa een ruimteoorlog.

Het kan natuurlijk ook allemaal een afleidingstactiek zijn: wellicht plant Frankrijk stiekem zélf een grote invasie. Dat zou immers niet de eerste keer zijn…

Loop een willekeurige hypermarché binnen (in veel dunbevolkte regio’s vaak de enige boekhandel in de wijde omgeving) en er liggen er altijd wel een paar: boeken geschreven door politici. Wat mij altijd verbaast is dat lezers ze nog kopen ook. In ieder geval is een politiek boek nooit zomaar een boek, je moet altijd tussen de regels lezen, op zoek naar half verhulde ambities, zeker als het gaat om boeken van ministers of (ex-)premiers.

Zo komt voormalig eerste minister Edouard Philippe vandaag samen met vriend en Europarlementariër Gilles Boyer met Impressions et lignes claires, over zijn drie jaar al premier. De Franse media smullen er van, niet zozeer vanwege de literaire kwaliteiten, maar meer omdat iedereen wil weten of Philippe het volgend jaar opneemt tegen Macron. “Ik ben geen kandidaat, behalve als Macron zich niet verkiesbaar stelt,” zei de man met de tweekleurige baard er zelf over.

Je zou zeggen dat in de grootste economische crisis sinds de Oorlog, de Minister van Financiën het te druk zou hebben voor het schrijven van een boek. Dat is niet het geval voor Bruno Lemaire, Minister van Economie, Financiën en Herlancering. In het boek De Engel en het Beest blikt hij net als Philippe terug op de afgelopen jaren onder Macron. Over de President schrijft Le Maire onder meer: “Hij staarde me aan met zijn blauwe ogen, waarop metaalachtige glinsteringen te zien waren, als een zonovergoten meer waarvan het oppervlak onmogelijk te doorboren zou zijn geweest onder de schittering van de weerspiegelingen.” Ik heb het nog niet gelezen, maar als ik op deze passage afga, laat ik het boek nog even liggen. Met uw welnemen natuurlijk.

Tot slot is er nog een boekje van de Catalaan Manuel Valls, de oud-premier die in 2017 door iedereen uitgekotst werd en vervolgens gemeenteraadslid werd in Barcelona. Valls vindt dat hij nog steeds een rol heeft te spelen in de verdediging van de Franse Republiek. Zijn boek met de barokke, angstaanjagende titel Geen druppel Frans bloed, maar Frankrijk vloeit door mijn aderen ligt nu in de schappen.

Het wordt een financieel rampjaar voor Frankrijk. Vorig jaar was al het slechtste jaar sinds 1949, maar 2021 ziet er evenmin best uit. Het Ministerie van Financiën en Economie, kortweg ‘Bercy’ genoemd, stelde deze week de cijfers voor dit jaar bij. De groei komt uit op 5 procent (ipv de eerder geraamde 6%), het begrotingstekort op 9 procent en de staatsschuld op een astronomische 118% van het BBP (bijna het dubbele van Nederland). De nieuwe lockdown die vandaag ingaat, zal de cijfers waarschijnlijk nog roder doen kleuren. Frankrijk hoopt op Europees manna, maar de schrijver Bruno Le Maire (in zijn vrije tijd ook minister van Financiën) klaagt dat het Europese Herstelfonds veel te langzaam op gang komt. Verschillende landen (waaronder Nederland) moeten het Fonds namelijk nog ratificeren, en dat gaat niet snel genoeg, vindt Le Maire.

+++ 😕 Ook zo'n bewonderaar van de Franse intelligentsia? Lees dan het artikel van Parijse vriend en collega Marijn Kruk. Hij schreef een ontluisterend stuk over incest in de incrowd van de Rive Gauche. +++ +++ 🥖 Goed nieuws voor liefhebbers die hun tanden graag zetten in het knapperige kontje van een nog warme baguette: het Franse stokbrood komt mogelijk op Unesco’s lijst van immaterieel erfgoed, net als het Belgische bier. Proost! +++ 💰💉 Het aantal miljardairs in Frankrijk is gestegen van 39 naar 42. Grootste binnenkomer was Stéphane Bancel, CEO van Moderna Therapeutics met $3,5 miljard. Merci Corona ! +++ 🧹De stad Parijs voert een communicatieoorlog met de hashtag #saccageparis. Sinds een week tweeten Parijzenaars ontluisterende foto’s van vieze straten, aftands straatmeubilair en andere armoedige toestanden. Niets aan de hand zegt het stadhuis, Parijs is nog steeds de mooiste stad ter wereld, dus niet zeuren! +++

Vanavond (woensdag) interview ik Rob de Wijk over zijn nieuwe boek De slag om Europa. Op heldere en geheel eigen wijze legt De Wijk uit hoe de toekomst van Europa wordt bedreigd, maar trekt hij opmerkelijk positieve conclusies. Het interview is te volgen via het Haagsch College. Kaartjes kosten €11 en zijn hier te bestellen. Zie de trailer hieronder.

Afgelopen weekend was ik te gast in de podcast Café Europa van het Haagsch College, onder leiding van de ongeëvenaarde Annette van Soest. Samen met collega’s Han Dirk Hekking (FD) en Derk Marseille (Correspondent Duitsland) spraken we over de staat van Frankrijk, een jaar voor de presidentsverkiezingen. Terugluisteren kan op Spotify of iTunes.

Bent u niet alleen geïnteresseerd in Franse politiek, maar ook in het wel en wee van de Europese Unie? Luister dan naar de BNR Europa Podcast, die ik samen met mijn gewaardeerde collega Geert Jan Hahn maak. Iedere donderdag een nieuwe aflevering op BNR, en op alle bekende podcastplatforms, zoals Spotify en iTunes.

Dank voor het lezen en voor de vele positieve reacties die ik van u kreeg. Deel deze nieuwsbrief met collega’s en/of vrienden die ook in Frankrijk geïnteresseerd zijn. Alle voorgaande afleveringen vindt u hier. Vragen en opmerkingen zijn welkom op news@devries.fr.

🇬🇧Voor uw buitenlandse vrienden is deze nieuwsbrief er ook in het Engels, en wel op dit adres: news.devries.fr.