Franse Politiek #51

Het Franse coronabeleid is nogal zwalkend. Het vaccineren verloopt er net zo traag als in Nederland en de regels worden soms per dag veranderd. Afgelopen weekend gingen weer 16 departementen in een soort van lockdown, of confinement, maar dat woord wil President Macron liever niet gebruiken. Eenderde van de Fransen mag nu niet verder van huis dan in een straal van 10 kilometer. Alleen essentiële winkels (en dus ook boekhandels) blijven open, en thuiswerken moet de norm worden. Bijna 30% van de besmettingen in Frankrijk vindt plaats op de werkvloer, maar toch komt telewerken niet echt van de grond. [aanvulling 24/03: het zou om 15% van de besmettingen gaan, volgens het Institut Pasteur]. Er zijn nog te veel chefs die hun ondergeschikten graag op de werkplek in de gaten houden.

Door alle onduidelijkheid, de overvolle ziekenhuizen en de trage vaccinatie, loopt de populariteit van Macron terug. Premier Jean Castex hoopt de boel nu te redden met een nieuwe reclameslogan om de regels uit te leggen: Dedans aves les miens, dehors en Citoyen, een slagzin die vrijelijk vertaald kan worden met “Samen voor ons eigen”.

Er is nog iets meer dan een jaar te gaan tot de verkiezingscampagne écht losbarst. De komende weken zal ik alvast kijken wat er van Macrons verkiezingsbeloften waar geworden is. Een daarvan was de invoering van een bescheiden proportioneel stelsel bij de Parlementsverkiezingen in 2022. Het idee was om voortaan vijftien procent van de 577 zetels proportioneel te kiezen. Op die manier zou de Assemblée een betere afspiegeling van de bevolking vormen (of niet). De fracties van de drie groepen die samen de meerderheid hebben, vinden nu dat de “voorwaarden om deze parlementaire hervorming goed door te voeren voor de verkiezingen van 2022, niet aanwezig zijn“. Het democratisch feestje gaat dus niet door, en is een domper voor François Bayrou, de man die al sinds 1986 probeert de Franse politiek een beetje te hervormen. Of tijdsdruk de echte reden is valt te bezien: degenen die het meest te verliezen hebben bij zo’n systeem zijn de huidige parlementariërs, die in een proportioneel stelsel zoals in Nederland waarschijnlijk niet herkozen zouden worden.

Op 5 mei aanstaande is het tweehonderd jaar geleden dat Napoleon zijn laatste adem uitblies op Sint Helena. Er zijn veel evenementen gepland rondom zijn sterfdag, maar mogen we de mythische man nog wel herdenken? Volgens dit opinieartikel in de New York Times niet. Was de Corsicaan een geniale staatsman? Of was hij een anti-semiet en minstens net zo barbaars als Hitler? (“Non!“ zeggen de chique Fondation Napoléon en andere wetenschappers). De Kleine Keizer zou zich vast omdraaien in zijn graf als hij nu zou horen hoe er over zijn aanstaande herdenking geruzied wordt.

Sinds oud-premier Laurent Fabius ooit zei dat hij bij het scheren dacht aan president worden, is het viriele ochtendritueel een vast onderdeel voor potentiële presidentskandidaten. Een van die schuinsmarscheerders is Dominique de Villepin. De elegante bonapartist, bibliofiel, poëet in zijn vrije uurtjes, en aartsrivaal van Sarkozy, werd wereldberoemd met zijn felle speech tegen de Irakoorlog bij de Verenigde Naties in 2003. Hij is al weer jaren advocaat, maar droomt er naar verluidt van president te worden. Hij zou zich in de wandelgangen al warmlopen (€ betaalmuur). Een detail: Villepin is nog nooit in zijn leven gekozen voor welk mandaat dan ook. Maar goed, dat was Macron ook niet.

Wie eveneens aan 2022 denkt is Najat Vallaud-Belkacem. De oud-minister van onderwijs hoeft zich niet te scheren, maar ziet wel een rol voor zich weggelegd bij de campagne van 2022 om links te verenigen. Haar oud-partijgenoot Anne Hidalgo staat ook al in de startblokken (zie beneden).

En dan is er ook nog ex-premier Edouard Philippe (zie ook de vorige nieuwsbrief). Op rechts is hij nu de populairste politicus, en stoot daarmee Sarkozy van de troon. De ‘ex’ dineerde in het geniep met Macron vorige week, maar hoe lang blijft hij de Macronistes nog trouw?

Na een procedure van ruim drie jaar heeft het Tribunal administratif in Parijs het behaagd mij gelijk te geven in een procedure die ik aanspande tegen de Burgemeester van Parijs, Anne Hidalgo en haar kabinet. Wat is het geval? Net als in Nederland zijn in principe alle door publieke instellingen geproduceerde documenten in te zien. Dat kan door middel van een WOB-procedure. Iets vergelijkbaars bestaat ook in Frankrijk. Daar maak ik regelmatig gebruik van voor research, of wanneer ik op zoek ben naar verhalen. De meeste instanties reageren een beetje geërgerd op zo’n verzoek, maar werken meestal wel mee. Wie toch nul op het rekest krijgt, kan naar de CADA, de Commissie die zich buigt over de toegankelijkheid van administratieve documenten. De afgelopen jaren ben ik al negen keer naar die Commissie gestapt, en negen keer kreeg ik gelijk. De gemeente Parijs was de eerste die het ook na een positief CADA advies (op 12 juli 2018) bleef vertikken mij de gevraagde documenten te sturen. Ik had geen andere keuze dan naar de rechter te stappen. Zo gezegd, zo gedaan. Het zou nog bijna drie jaar duren voor mijn dossier ook inderdaad behandeld werd. Dat deze zaak zo lang op een oordeel moest wachten, is niet verwonderlijk. De Franse rechtbanken kampen structureel met groot gebrek aan geld en middelen. Zo geeft Frankrijk jaarlijks €65 per burger uit aan justitie, maar is dat in Nederland bijna het dubbele, €119.

Op de zitting afgelopen februari, gaf de rechter de advocaat van de stad Parijs een veeg uit de pan vanwege het ambtelijk machtsmisbruik en het traineren van de persvrijheid. De rechtbank veroordeelde de stad tot het betalen van een schadevergoeding van duizend euro, en tot het vergoeden van alle juridische kosten. Mooi voor mij, en voor de journalistiek, maar het is jammer dat de Burgemeester van Parijs de wet overtreedt en zelfs zo ver gaat willens en wetens belastinggeld te verkwisten aan advocaten en rechtszaken. Wel stelt deze ‘winst’ mij in staat om nieuwe rechtszaken aan te spannen tegen overheden die de regels aan hun laars lappen. De gemeente heeft nu tot half mei om de documenten sturen, of in beroep te gaan. Net als vele anderen ziet Anne Hidalgo zichzelf al in het Elysée volgend jaar. Mogelijk zitten er tussen de door mij opgevraagde documenten compromitterende papieren. Mocht dat zo zijn, dan leest u dat in deze nieuwsbrief als eerste.

+++ ☠️ Vijftig parlementariërs van verschillende partijen ontvingen doodsbedreigingen, maar vreemd genoeg alleen diegenen wier achtenaam met een C of een M begint. +++ 🎫Twee decennia na de meeste andere Europese landen krijgen de Fransen nu ook een identiteitskaart in de vorm van een bankpasje. Het wordt voorlopig niet verplicht die ook daadwerkelijk bij zich te dragen. +++ 💰 Er is ophef ontstaan over de invloed van consultancy firma’s als McKinsey op de Franse politiek. Naar aanleiding daarvan vraagt het maandblad VN zich af waarom Haagse consultants niet ter discussie staan. +++ 🦠💉Ministers Roselyne Bachelot (Cultuur) en Elisabeth Borne (werkgelegenheid) zijn positief getest op corona. Bachelot was net een dag voordat ze besmet raakte gevaccineerd. +++ 😂 De politicus die mij een boerenlul noemde, begint zijn eigen sociale netwerk, naar eigen zeggen om de ‘censuur’ van Facebook en andere sociale netwerken te omzeilen. Registreren kan met een e-mailadres, of met een… Facebook account! +++

Bent u niet alleen geïnteresseerd in Franse politiek, maar ook in het wel en wee van de Europese Unie? Luister dan naar de BNR Europa Podcast, die ik samen met mijn gewaardeerde collega Geert Jan Hahn maak. Iedere donderdag een nieuwe aflevering op BNR, en op alle bekende podcastplatforms, zoals Spotify en iTunes.

Dank voor het lezen. Deel deze nieuwsbrief met collega’s en/of vrienden die ook in Frankrijk geïnteresseerd zijn. Alle voorgaande afleveringen vindt u hier. Vragen en opmerkingen zijn welkom op news@devries.fr.

🇬🇧Voor uw buitenlandse vrienden is deze nieuwsbrief er ook in het Engels, en wel op dit adres: news.devries.fr.