Franse Politiek #42

Macron ontmoette donderdag Theresa May in Sandhurst en dineerde gisteren (vrijdag) met Angela Merkel in Parijs. Bij beide ontmoetingen stond de toekomst van Europa als belangrijkste onderwerp op de agenda. Met May sprak Macron onder andere over Calais (zie onder) en over de toekomstige relatie tussen het VK en de EU. Erg content leek May niet met het bezoek van de Fransman. Misschien kwam dat, omdat Macron zei dat als Groot-Brittannië na vertrek uit de Unie gebruik wil blijven maken van de interne markt, dat best kan, maar dat er dan wel voor betaald moet worden.

Na de boedelscheiding in maart 2019 komt er nauwere Franse-Engelse samenwerking op het gebied van cultuur, economie en defensie. Ook na Brexit zullen de twee landen nauw verbonden blijven, dus waarom geen nieuwe brug bouwen over het Kanaal? Dit idee van Boris Johnson werd al snel onderuit gehaald door zijn bazin in Downing Street en de Fransen vonden het ‘farfelu’, krankjorum.

Op het Elysée bespraken Merkel en Macron de hervormingen van de eurozone. Ook al bevat het nieuwe Duitse regeerakkoord een groot hoofdstuk over Europa, erg veel bewegingsruimte heeft Merkel niet. Sterker nog: sommige media vragen zich af of Merkels bezoek aan Parijs gisteren wellicht haar laatste was. Macron moet zijn ambities dus bijstellen. Deze week zakte ook al zijn plan om dit jaar overal in Europa ‘democratische conventies’ te organiseren over de toekomst van de Unie, in elkaar als een soufflé raté, simpelweg omdat de meeste landen er geen brood in zien.

Ondanks deze tegenslagen lijkt iedereen het er over eens dat de EU moet veranderen. Een groep van Franse en Duitse economen gaf deze week een voorzet voor de eurozone en ook wordt ‘Europa’ het belangrijkste onderwerp van de komende Italiaanse verkiezingen. En terwijl de grootste lidstaten praten over verdere integratie, blijft het in Den Haag oorverdovend stil…

Macron bracht deze week ook een bezoek aan Calais, waar vluchtelingen die naar Groot-Brittannië willen, stranden. Na de ontmanteling eind 2016 van de ‘Jungle’ zoals de geïmproviseerde kampen werden genoemd, is het aantal migranten in de naargeestige havenstad bij de Belgische grens, gedaald van vele duizenden naar zo'n 600.

Macron haalde uit naar mensen die kritiek leverden op de (vaak hardhandige) politie in de havenstad, en zegden de agenten een premie toe. Tegelijkertijd beval hij de agenten zich voortaan “voorbeeldig” te gedragen en evenmin de schaarse persoonlijke bezittingen van immigranten af te nemen. Tijdens de top tussen het VK en Frankrijk deze week, beloofde premier May dat haar land vijftig miljoen euro extra zal betalen. Het geld is bedoeld om de haven van Calais nog beter te beveiligen en te voorkomen dat migranten via de tunnel naar de overkant komen.

De migranten die Calais halen, zijn vaak via de Alpen naar Frankrijk gekomen. In de zomer is dat nog wel te doen, maar dit jaar ligt in sommige dorpen wel twaalf meter sneeuw, en dat maakt de reis levensgevaarlijk. Mijn collega Eveline Rethmeier in Italië maakte deze week een reportage over de ontberingen van de migranten die door de bergen naar Frankrijk gaan.

Als dank voor de Britse Maydewerking aan het verstevigen van het Fort Europa in Calais, rolde de Franse president een tapijt uit. Althans, figuurlijk. Hij beloofde dat het beroemde tapijt van Bayeux aan de Britten wordt uitgeleend. Voor het eerst in 950 jaar zal het tapijt Frankrijk verlaten. Het zeventig meter lange borduurwerkje is het verslag van de slag bij Hastings in 1066, de laatste keer dat een vijand Engeland binnenviel. Het is een soort stripboek met veel details van het dagelijkse en het militaire leven in de elfde eeuw en is daarom zowel voor Frankrijk als voor Engeland van onschatbare historische en culturele waarde.

Macron wil een wet om fake news te bestraffen in tijden van verkiezingen (zie vorige nieuwsbrief). Of de wet alleen gaat gelden voor media of ook voor politici is op dit moment nog niet duidelijk. Mocht dat wel het geval zijn, dan krijgt Marine Le Pen het moeilijk. Tijdens de campagne voor de presidentsverkiezing vorig jaar blijkt het Front national namelijk zélf fake news gemaakt te hebben. En behoorlijk amateuristisch ook, zo onthulde BuzzFeed deze week. Een onherkenbare journalist vertelde dat de directeur van de publieke omroep, Delphine Ernotte, benoemd was om Macron te laten winnen. De man in de video was een toeleverancier van het FN. Via de hashtag ErnotteGate probeerde het FN zowel de media als Macron in diskrediet te brengen. Nu blijkt dat het filmpje in scène gezet was.

De FN-burgemeester van Fréjus, die de video afgelopen maart tweette reageerde met “Ik dacht dat iedereen begreep dat het een parodie was”. Volgens Le Monde vormde de ‘leugenstrategie’ het hart van Marine Le Pens campagne.

Als jongeling versierde Macron niet alleen zijn lerares Frans, maar schreef hij ook een ondeugende roman. Dat staat in een net verschenen biografie over zijn echtgenote Brigitte Macron. De roman vloeide uit zijn pen toen Macron zestien jaar oud was en hij net verliefd was geworden op zijn huidige vrouw. Hij is niet de eerste politicus die zich waagt aan een boeketreeksachtige oefening. Zo schreef premier Edouard Philippe een politieroman met een erotisch laagje, bevat het boek Le Ministre van Bruno Le Maire een pikant hoofdstuk en liet zelfs oud-president Giscard d'Estaing zich gaan in zijn boek Le Passage.

Tegenstanders van Lelystad Airport kunnen inspiratie opdoen bij wat er deze week gebeurde in Frankrijk. De luchthaven Grand-Ouest, beter bekend als Notre-Dame-des-Landes, komt er niet. De eerste plannen voor deze nieuwe luchthaven bij de stad Nantes dateren van 1963. Het protest er tegen begon in 1972. Na decennialang geharrewar en juridische en soms bloedige confrontaties, hakte premier Philippe deze week de knoop door. Het vliegveld van tweedracht is definitief passé. Ook al bestond er geen enkel juridisch of democratisch bezwaar meer tegen de aanleg, toch geeft Macron nu toe aan milieu-activisten. Vooral op rechts wordt de regering verweten nu “te zwichten voor geweld”. De activisten, de ‘zadistes’, bezetten al jaren het gebied waar de luchthaven moest komen. Nu ze ‘gewonnen’ hebben, moeten zij snel het terrein vrijgeven, maar sommigen weigeren dat vooralsnog.

Tijdens zijn campagne vorig jaar beloofde Macron dat het vliegveld er toch echt zou komen. Gevraagd naar deze loze belofte zei de woordvoerder van de regering: “Ik heb niets met uw vragen te maken, ik werk mijn lijstje antwoorden af.”

Jaarlijks reizen zo'n vijf miljoen passagiers via Nantes (ter vergelijking: in 2017 telde de luchthaven Eindhoven 5,7 miljoen passagiers, en Schiphol twaalf keer zoveel), maar dat neemt aantal neemt snel toe. Om die groei op te vangen zal de bestaande luchthaven in Nantes verbouwd worden. De staat moet wel een schadevergoeding betalen aan de beoogde exploitant Vinci, die zou kunnen oplopen tot 350 miljoen euro.

+++ Geen broodje aap: Macron wil dat de baguette werelderfgoed wordt. Het lange brood komt weliswaar uit Wenen, maar Frankrijk ging er mee aan de haal. +++ De belastinginkomsten vielen vorig jaar vier miljard euro hoger uit dan verwacht. Dat had een positief effect op de overheidsfinanciën: het tekort bedroeg ‘slechts’ 67,8 miljard euro in plaats van de geplande 74,1 miljard. +++ Sylvie Goulard, oud-europarlementariër en de onfortuinlijke minister van Defensie van Macron heeft een nieuwe baan: ze wordt weggepromoveerd tot onder-gouverneur van de Banque de France. Schokkend? De minister van Financiën vindt van niet. +++ Als het aan de taalpolitie ligt, zegt u voortaan geen smartphone meer tegen uw iPhone 10 of Galaxy 9, maar ‘mobile multifonction’. Het woord staat op een lijst Franse termen voor nieuwerwetse dingen die vorige week in het Staatsblad verscheen. +++ Macron wil nog voor het einde van zijn (eerste?) termijn de dienstplicht opnieuw invoeren. Dat kost naar schatting 30 miljard euro. +++ Emirates bestelt 36 exemplaren van de Airbus 380, het grootste passagiersvliegtuig ter wereld. Een opluchting, want zonder de nieuwe order ter waarde van zo'n 13 miljard euro was de A380 ten dode opgeschreven. +++ Er komt een officiële dresscode voor de Assemblée. Jasje-dasje hoeft net niet, maar sport- en propagandakleding worden taboe. +++

Ik begon deze nieuwsbrief precies een jaar geleden en nu, 42 afleveringen later, zijn er bijna duizend abonnees. De duizendste abonnee krijgt een gesigneerd exemplaar van zowel De Francyclopedie als van mijn reisgids Parijs op Zak. Deel deze nieuwsbrief dus met collega’s en/of vrienden die ook in Frankrijk geïnteresseerd zijn. Alle voorgaande afleveringen vindt u hier. Vragen en opmerkingen zijn welkom op news@devries.fr.

Heeft u na deze nieuwsbrief nog steeds honger naar informatie over Frankrijk? Abonneer u dan op So French!, mijn tweewekelijkse, Engelstalige podcast over Franse actuele zaken. Dat kan in iTunes of in Tunein Radio.