Franse Politiek 2017 #39

Macron bracht afgelopen week een bezoek Afrika. Als student aan de ENA liep hij stage op de Franse ambassade in Nigeria, maar dit was zijn eerste Afrikaanse tour als President. Hij begon zijn bezoek dinsdag in Burkina Fasso, waar hij studenten toesprak in de hoofdstad. Ook al zwoor hij dat hij “van een generatie [is] die Afrika niet vertelt wat het moet doen”, toch veroorzaakte hij bijna een diplomatiek incident. Daarna bezocht hij de Top van de Afrikaanse Unie en de Europese Unie (de #AUEU) in Ivoorkust.

Reisjes van Franse presidenten naar het continent liggen altijd gevoelig, vanwege het koloniale verleden en de vaak schimmige banden tussen Franse bedrijven en Afrikaanse politici. Françafrique, heet dat systeem. Macron beloofde een eind te maken aan die inmenging. Veel van zijn voorgangers beloofden exact hetzelfde en bovendien zijn de problemen hardnekkig. Macron kan evenmin moeilijk om Françafrique heen: hij legde en passant de eerste steen voor de metro van Abidjan, een project dat volledig gefinancierd wordt door Frankrijk.

Een van de pijnpunten in de relatie tussen het oude moederland en Franstalig Afrika, is de CFA franc, de gezamenlijke munt van veertien West- en Centraal Afrikaanse landen. Die wordt beheerd door de Franse Centrale Bank en is gekoppeld aan de euro. Velen beschouwen de CFA nog als koloniale overheersing. Wat Macron betreft is de afschaffing van de munt geen taboe meer. Op zijn laatste dag kwam Macron (een paar uur na Mark Rutte) aan in Ghana. Het was de eerste keer dat een Franse president dit Engelstalige land bezocht. Macron wilde zo duidelijk maken dat Afrika zich in zijn ogen niet langer beperkt tot de francofone landen.

Corsicaanse nationalisten boekten gisteren (zondag) een eclatante overwinning bij de verkiezingen voor de nieuwe regionale raad. Op 1 januari aanstaande maken de twee departementen van het Île de la beauté plaats voor één administratieve regio.

Sinds het onafhankelijkheidsleger FLNC in 2014 de wapens neerlegde, willen de Corsicanen niet per se onafhankelijk worden, althans niet direct. Wel willen ze meer autonomie. De nationale regering in Parijs zal nu moeten gaan nadenken over een andere status van het eiland dat de Fransen in 1769 veroverden. De Corsicanen hebben overigens meer te verliezen dan te winnen bij onafhankelijkheid. Ze hebben al meer dan twee eeuwen een apart en zeer gunstig belastingregime, ooit ingevoerd door een oud-inwoner, een zekere Napoleone Bonaparte. Toch sluit het FLNC een ‘Catalaans scenario’ niet uit.

Frankrijk heeft al een half jaar een nieuwe regering, maar tweederde van de Fransen heeft geen idee wie hun ministers zijn, zo bleek uit een peiling. Nog nooit was een regering zo onbekend. De bekendste minister is Nicolas Hulot van Ecologie, een voormalige tv-ster. Hij zei afgelopen vrijdag nog dat minister zijn “van ’s ochtends tot ’s avonds een klotebaan is”. Misschien dat daarom 83 procent van de Fransen weet wie hij is. Na Hulot komt premier Philippe (78 procent) en Minister van Economie en Financiën Bruno Le Maire (69 procent).

Premier Edouard Philippe probeerde iets aan zijn onbekendheid te doen, door vorige week onverwacht op te treden in een Parijs theater. Tijdens een korte standup act vertelde Philippe hoe hij aan zijn baan als premier gekomen was. Het toeval wilde dat ik die avond ook in de zaal zat. Philippes optreden was aandoenlijk, maar meer dan een glimlach kon hij mij niet ontlokken. Aan zelfspot, zoals hun Britse collega’s, of de corporale jolijt van Nederlandse politici, wagen Franse afgevaardigden zich liever niet. Toch bestaat er al jaren een Prijs voor Politieke Humor. Dit jaar ging de eer naar François Hollande. De oud-president kreeg dinsdag de oeuvreprijs, niet zozeer omdat ze presidentschap een farce bleek, maar meer als waardering voor zijn hollanderies, grappige opmerkingen. Hollande kwam de prijs zelf ophalen.

Macron hoopt dat er snel een nieuwe Duitse coalitie komt, zodat hij voort kan maken met zijn Europese hervormingen. De afgelopen week belde hij een paar keer met SPD-leider Martin Schulz om hem aan te sporen in de regering te gaan. Ook al zijn Macrons hervormingsplannen zo goed als dood, althans volgens de Duitsers. 

Macron is er wel in geslaagd een enkele kieskring voor de Europese Verkiezingen in 2019 in te voeren. Er komt ook een kiesdrempel van vijf procent. Niet iedereen vindt het een goed idee. Volgens de Franse Europarlementariër Alain Lamassoure (EPP) is de verandering zelfs een “parodie op de democratie”. Een van Macrons andere wensen is de invoering van transnationale lijsten. Daar moeten de overige lidstaten nog wel even mee akkoord gaan. Voorlopig steunen alleen Spanje en Italië het Franse voorstel. 

De Europese Liberalen, verenigd in de ALDE, hopen dat Macrons partij, de LREM, na de verkiezingen lid wordt van hun fractie (waar ook D66 en de VVD bij horen). Maar zover is het nog niet, zeker niet als straks blijkt dat Macron toch een anti-Europeaan is.

Marine Le Pen, die bij de EP-verkiezingen in 2014 nog de grootste werd, is er overigens over anderhalf jaar niet bij. Ze zal zich niet meer kandidaat stellen meer voor het Parlement dat, als het aan Frankrijk ligt (en dat ligt het) in Straatsburg blijft. Le Pen vreest dat ze bij nieuwe deelname eerst nog een paar ton moet terugbetalen aan het EP.

+++Niet alleen de Beaujolais nouveau is er weer, maar ook zagen liefst twee nieuwe politieke partijen het licht. Twintig ‘constructieve’ Republikeinen verenigden zich in Agir (‘handelen’). Aan linkerzijde lanceerde voormalig socialist Benoît Hamon zijn beweging Génération.s, niet te verwarren met Generations, een populair hiphop-radiostation. +++Bent u met de feestdagen in Parijs? Kijk dan even op de blog van Ferry van der Vliet. Hij heeft een handige blog met allerlei tips wat er in december te doen is. +++Charlie Hebdo is niet echt geestig, en de Duitsers hebben geen gevoel voor humor, zo luidt althans het vooroordeel. Je zou dan ook denken dat de Duitse versie van het Franse satirische weekblad een succes had moeten worden. Maar helaas, de beoogde 10.000 lezers werden niet gehaald, en het blad verscheen afgelopen week voor het laatst. +++Les Républicains kiezen aanstaande zondag en de week er op hun nieuwe leider. De leden kunnen stemmen op drie kandidaten.+++Brigitte Macron heeft vanmiddag haar eerste officiële optreden. Haar wacht een zware taak. Ze zal een vier maanden oud pandaatja dopen.

Zoekt u nog een perfect cadeau voor de feestdagen? Dan is Het Blauwe Boekje wellicht een idee. De stijlgids over manieren, eten, drinken en kleding, die ik samen schreef met Roel Wolbrink, kost €24,95 (incl. verzendkosten). Wanneer u vandaag voor 23 uur bestelt, heeft u de luxueuze uitgave morgen al in huis (als u in Nederland woont). Klik hier om te bestellen.

Heeft u al een boek, dan kunt u ook een pop bestellen van Frankrijks jonge leider of, wellicht iets decoratiever, een prachtige sneeuwbol.

Deel deze nieuwsbrief met collega’s en/of vrienden die ook in Frankrijk geïnteresseerd zijn. Alle voorgaande afleveringen vindt u hier. Vragen en opmerkingen zijn welkom op news@devries.fr.

Heeft u na deze nieuwsbrief nog steeds honger naar informatie over Frankrijk? Abonneer u dan op So French!, mijn tweewekelijkse, Engelstalige podcast over Franse actuele zaken. Dat kan in iTunes of in Tunein Radio. De nieuwste aflevering staat nu online.