Begin deze week werden Franse, maar ook Brusselse commentatoren wat nerveus over het klappen van de coalitieonderhandelingen bij de oosterburen. Want zonder Frau Merkel aan zijn zijde, staat Macron ineens een stuk zwakker met zijn hervormingsplannen voor de EU. Sterker nog: die Franse ambities zouden voor de FDP een van de redenen zijn geweest de stekker er uit te trekken. Maar gloort er toch weer wat hoop aan de horizon. De Socialist Martin Schulz maakte een politieke blunder door tot begin deze week regeringsdeelname van zijn partij, de SPD, uit te sluiten. Daar komt hij nu op terug. Dat betekent dat de deur voor een GroKo, een Grosse Koalition, toch weer op een kier staat. Het woord is nu aan de aanhang van de SPD. En dat is goed nieuws voor Macron. Volgens The Economist is er dan ook geen enkele reden tot zorg: de berichten over het einde van de Duitse stabiliteit zijn hogelijk overdreven. 

Macrons Europese ambities verloren deze week ook wat aan geloofwaardigheid toen de Europese Commissie hem op de vingers tikte. Weliswaar komt voor het eerst in tien jaar het begrotingstekort onder de drie procent, maar of dat volgend jaar ook lukt, is nog maar de vraag. Daarom blijft de EC kritisch op de overheidsfinanciën. Frankrijk is, naast Spanje, de enige die zich nog in de excessieve begrotingsprocedure bevindt, het Europese strafbankje zonder concrete strafmaatregelen. Volgens de Minister van Economie en Financiën is er niets aan de hand. “Het Frankrijk dat liegt en bedriegt, dat is voorbij”, heeft Le Maire de Commissie geantwoord. En hij vraagt de Fransen “geduldig te zijn”. Het komt dus allemaal goed. Dat hebben zijn Europese collega’s de afgelopen jaren al eerder gehoord. Al tien keer om precies te zijn…

De marcheurs, de discipelen van Macrons ‘beweging’ La République en Marche (LREM), kozen afgelopen weekend een nieuwe partijleider. Ze hadden daarbij de keuze uit een lange lijst met slechts één naam: Christophe Castaner. Hij bekleedt de functie van délégué général. Castaner is ook staatssecretaris van relaties met het parlement. En dat blijft hij ook. Een cumul waar sommige leden van de partij zich aan ergeren. Een honderdtal is daarom vorige week opgestapt. 

LREM is nog maar een jaar oud en ondergaat wat groeipijnen: slechts tien procent van de ruim 350.000 aanhangers (lid worden is gratis) zou nog maar actief zijn. Meer dan de helft van de Fransen vond de manier waarop Castaner verkozen is, ‘schokkend’. Er is dus werk aan de winkel voor de nieuwe voorzitter, die verrassend veel op Saad Hariri lijkt, de Libanese (ex-)premier die deze week bij Macron op bezoek was.

Franse presidenten hebben er een handje van om te nogal eens te laat te komen. Zo liet Chirac niemand minder dan the Queen twee keer op dezelfde dag wachten, hadden Sarkozy en zijn vrouw betere dingen te doen dan op tijd aanwezig te zijn bij een staatsdiner, en arriveerde François Hollande regelmatig als laatste bij officiële groepsfoto’s. Macron is geen uitzondering. Tot ergernis van zijn Europese collega’s, zoals vorige week bleek op de Sociale Top in Zweden. En als ie er dan eindelijk is, praat hij ook nog eens te veel. Volgens Evelyne Richard (73), sinds 1969 de invloedrijke dame in de schaduw van het Elysée, heeft de president het nogal hoog in zijn bol. Richard was verantwoordelijk voor de buitenlandse reizen van alle presidenten sinds Georges Pompidou en ging onlangs met pensioen. Macron heeft een, wat de Belgen zo mooi noemen, dikkenek. “In veertig jaar heb ik heel wat arrogantjes voorbij zien komen op het Elysée. Maar deze slaat alles”, zegt Richard deze week in Le Canard enchaîné.

François Fillon, de oud-premier die begin dit jaar van zijn voetstuk viel (zie Nieuwsbrief #1), heeft het politieke boek (definitief?) gesloten. Voor het eerst in zijn leven gaat de 63-jarige oud-premier aan de slag in de echter wereld, en wel bij vermogensbeheerder Tikehau. Daar kan hij zijn indrukwekkende adresboekje te gelde maken.

Fillon zat sinds 1976 onafgebroken in de politiek, maar het lukte hem niet zijn veertigjarige carrière te bekronen met het Franse presidentschap. Hij moet zich binnenkort verantwoorden bij de Franse rechter voor verschillende schandalen. Zijn campagnesite fillon2017.fr is nu ook opgedoekt en werd deze week op een veiling verkocht voor 3.600 euro.

Het ziekteverzuim in de publieke sector is de afgelopen tien jaar met 30 procent gestegen [betaalmuur; €]. Dat kost de staat jaarlijks 170 miljoen euro. Ambtenaren moeten daarom hun eerste ziektedag voortaan weer zelf betalen, zo heeft de Assemblée besloten. De maatregel was al in 2012 door Nicolas Sarkozy ingevoerd, maar Hollande maakte die weer ongedaan.

Ambtenaren zijn boos over de bezuinigingsmaatregel. Vergeleken met de privésector komen ze er nog goed van af. Daar betalen werknemers hun eerste drie dagen ziekte zelf, maar ook daar stijgt het verzuim. Malakoff Médéric, een verzekeringsmaatschappij, constateerde een toename van zes procent sinds 2010.

Hij is net een half jaar bezig, maar Macron denkt nu al aan zijn herverkiezing, in mei 2022. Zijn minister van economie, als trouwe soldaat, steunt hem al. Voor het zover is, zijn er in juni 2019 eerst nog de Europese Parlementsverkiezingen. In januari organiseert LREM een ‘Europese Mars’. Op deze tocht door het hele land gaan partijleden inventariseren wat de Fransen eigenlijk met de EU willen.

Macron overweegt ook om het kiesstelsel te wijzigen. Sinds 2004 zijn er bij de EP-verkiezingen nog acht verschillende districten, maar de president wil dat er een, nationale kieskring komt (zoals bijvoorbeeld in Nederland al het geval is). Dat is gunstiger voor LREM, die nog weinig vertegenwoordigd is in de regio’s.

Het gaat financieel niet zo lekker met het Front national. De bank Société Générale (SG) wil niets meer te maken hebben met de partij van de familie Le Pen en heeft het FN gesommeerd alle rekeningen te sluiten. De partij heeft zware schulden na de teleurstellende resultaten bij de afgelopen verkiezingen. Le Pen reageerde met een persconferentie met als thema “De Franse democratie bedreigd door de financiële oligarchie”. Ze beschuldigt de banken HSBC en SG van een “bancaire fatwa”. Volgens SG heeft hun besluit echter niets met politiek te maken. De regering liet weten dat het Front national, net als iedere partij, gewoon recht heeft op een bankrekening en aan het einde van de dag had de partij al weer een nieuwe (Franse) bank gevonden. Le Pen en Europarlementariër Schaffhauser hebben aangifte gedaan tegen SG.

+++Gérard Filoche, tot dinsdag bestuurslid van de PS, is de partij uitgegooid na een antisemitische tweet die hij afgelopen vrijdag verstuurde. Filoche noemt het zelf een “stommiteit” en vindt zijn uitsluiting “schandalig”.+++Bernard Arnault, Frankrijk rijkste man, komt voor in de Paradise Papers. Uit woede heeft hij daarom alle advertenties teruggetrokken uit Le Monde, een van de kranten die deelnamen aan het internationale onderzoeksproject. Een schadepost voor de krant van zo'n 600.000 euro. Arnault kan een ongemakkelijk kerstdiner tegemoet zien: de miljardair Xavier Niel, mede-eigenaar van Le Monde, is zijn schoonzoon.+++De belastingdruk is vorig jaar licht gestegen naar 45,2 procent van het BBP, het op een na hoogste van de OESO-landen. In Nederland steeg de druk 1,4 procentpunt, naar 38,8 procent.+++Na het verkiezingsdebacle eerder dit jaar zijn zowel de Socialisten als de Republikeinen op zoek naar een nieuwe voorzitter. LR kiest op 10 en 17 december een opvolger voor de onfortuinlijke Nicolas Sarkozy. De naar extreem-rechts neigende Laurent Wauquiez maakt de meeste kans en positioneert zichzelf als de ‘anti-Macron’.+++De PS kiest de nieuwe leider pas in april, maar Najat Vallaud-Belakacem heeft wel oren naar de functie. Ze wil dan wel een salaris ontvangen, want de oud-minister van onderwijs is nu werkloos.+++De 86-jarige Louis Mexandeau, oud-minister van PTT onder Mitterrand, was ziedend. Hij moest voor het eerst sinds 1981 zijn eigen treinkaartje betalen. Hij wist niet dat het vrij reizen voor oud-ministers en oud-kamerleden sinds 1 oktober afgeschaft is als bezuinigingsmaatregel. Het stoort hem vooral dat hij moet betalen voor treinen van de SNCF die volgens hem “uit een ander tijdperk” komen. Net als de oud-minister overigens, die ook nog een boete moest betalen van vijftig euro. Misschien dat daarom steeds meer Fransen de trein links laten liggen.

Als u nog een perfect cadeau voor de feestdagen zoekt, dan is Het Blauwe Boekje wellicht een idee. De stijlgids over manieren, eten, drinken en kleding, die ik samen schreef met Roel Wolbrink, kost €24,95 (incl. verzendkosten). Wanneer u vandaag voor 23 uur bestelt, heeft u de luxueuze uitgave morgen al in huis (als u in Nederland woont). Klik hier om te bestellen.

Dank voor de vele positieve reacties op de vorige nieuwsbrief. Door een technisch probleem met mijn mailserver heb ik daar nog niet op kunnen reageren. Zodra de server gerepareerd is, zal ik iedereen persoonlijk antwoorden.

Deel deze nieuwsbrief met collega’s en/of vrienden die ook in Frankrijk geïnteresseerd zijn. Alle voorgaande afleveringen vindt u hier. Vragen en opmerkingen zijn welkom op news@devries.fr.