Op vrijdagavond 13 november 2015, om 23 uur 55 verschijnt een bleke en emotionele François Hollande op alle televisiezenders. Terwijl op dat moment de slachtpartij in de Bataclan nog bezig is, roept de president de noodtoestand uit. Na de aanslagen in januari 2015, bij Charlie Hebdo en de kosjere supermarkt in Parijs, had de regering een decreet voorbereid ‘voor het geval dat’. Het werk was dus al gedaan, en de president kan de noodtoestand direct invoeren. Aanvankelijk zou die slechts twaalf dagen duren, zoals in de Grondwet stond. Maar noch Hollande, noch Macron durfden hem op te heffen. Morgen, bijna twee jaar later, komt de noodtoestand dan toch officieel ten einde. Maar de schijn bedriegt: In de praktijk is de uitzonderlijke situatie permanent geworden.

Om te waarschuwen tegen de radicalisering van de Franse wetgever, trokken mensenrechtenorganisaties en de Verenigde Naties al eerder aan de alarmbel en zij doen dat vandaag opnieuw (paywall). Maar de Fransen ondergaan de lawine aan vrijheidsbeperkende wetgeving gelaten, murw geworden door de vaak holle antiterreurretoriek van tegen elkaar opbiedende politici. Echte protesten zijn er nauwelijks.

De noodtoestand maakt nu plaats voor de zoveelste wettekst in de strijd tegen het terrorisme (de veertiende sinds 2011). Macron ondertekende die nieuwe wet gisteren en dat werd  live uitgezonden. De beelden werden verzorgd door de propagandadienst van het Elysée, en niet door de televisiezenders zelf. Desondanks zond iedereen de mise en scène maar al te graag uit.

Waarschijnlijk voelt Macron aan dat de wet op gespannen voet staat met de mensenrechten. Mede daarom is hij vandaag zelfs naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg gereisd om ‘zijn’ wet te verdedigen.

Le Monde komt vanavond met een speciale en zeer lezenswaardige bijlage met de vraag “719 Noodtoestand, en wat nu?”

Macron is ziedend. Vorige week maandag organiseerde hij een geheim diner om de nieuwe partijleider van zijn beweging En Marche ! te benoemen. Zoals dat gaat bij Macrons partij, hebben de leden nauwelijks iets in de melk te brokkelen. De grote leider bepaalt alles zelf. Tot ergernis van steeds meer marcheurs overigens.

De keus van president was gevallen op Christophe Castaner, de regeringswoordvoerder. Maar dat moest nog wel even geheim blijven tot half november, tot aan het partijcongres in Lyon. Helaas! Dezelfde avond lag het nieuws al op straat. “Wie is de mol?” wil Macron nu weten. De onderste steen moet boven! De minister van Binnenlandse Zaken, Gérard Collomb, zou zelfs van plan zijn de mobiele telefoongegevens van de tien aanwezigen op te vragen bij de geheime dienst om de flapuit op te sporen. Met de nieuwe antiterreurwet zou dat een makkie moeten zijn.

Ook in Frankrijk is Halloween de laatste twintig jaar ontzettend populair geworden. Het wemelt in Parijs vanavond van de griezelige activiteiten. Maar pas op: wie zich zo eng mogelijk denkt uit te dossen, riskeert arrestatie. Het is namelijk de Nationale Politie die bepaalt wat feestgangers vanavond wel en niet mogen dragen. Zich uitdossen als Hugh Jackman, alias Wolverine, is toegestaan, maar wie Benicio del Torro in de film Che imiteert, wordt beschouwd als een terrorist. Dat u het weet.

De onthullingen van seksueel misbruik gaan ook in Frankrijk door (zie vorige editie). Zo deden twee Franse vrouwen aangifte tegen Tariq Ramadan, een bekende Zwitserse islamoloog. Deze intellectueel baarde in 2009 ook in Nederland opzien. Ramadan was verbonden aan de Erasmus Universiteit, maar die ontsloeg hem, omdat hij ook voor een Iraanse televisiezender werkt. De universiteit werd daar drie jaar later voor veroordeeld.

Vandaag beschuldigde een politiek journalist de hoofdredacteur van het nieuwsstation LCI van seksuele intimidatie. De man ontkent en deed vanavond aangifte van smaad.

Regisseur Roman Polanski (84) kwam gisteren (maandag) eveneens in het nauw. Een honderdtal vrouwen demonstreerde bij de Cinémathèque in Parijs. Het beroemde instituut wijdt een retrospectief aan de stokoude regisseur, maar dat vinden velen niet kies. Polanski had in de jaren zeventig seks met een 13-jarig meisje en werd begin deze maand ook door een Duitse actrice beschuldigd van misbruik. De staatssecretaris van gelijkheid man/vrouw vindt het retrospectief een schande, maar de Cinémathèque verdedigde zich door te zeggen dat het een eerbetoon is aan het oeuvre van de stokoude regisseur, en niet per se aan de man zelf.

Optimisme over de economie. Volgens een eerste schatting van het bureau voor de statistiek INSEE, bedroeg de economische groei 0,5% in het derde kwartaal van dit jaar. De groei van de export blijft wat achter (+0,7%). Volgens de website Mediapart is de groei slechts te danken aan de luchtvaartindustrie en staat de Franse economie er helemaal niet rooskleurig bij (lees hier; paywall). Misschien dat daarom de Fransen “zo triest zijn als de dood”. Althans volgens de acteur Gérard Depardieu.

Instituut Clingendael organiseert volgende week dinsdag (7 november)  in Den Haag een EU Forum met als onderwerp “Wat willen Macron, Merkel en Rutte voor Europa?“ Ik zal daar in debat gaan met Wouter Meijer, voormalig NOS-correspondent in Berlijn en met Adriaan Schout (Clingendael).

Toegang is gratis, reserveren is aanbevolen. Meer details alhier.

Dank voor alle positieve reacties op de vorige editie. Ik stel het op prijs wanneer u deze nieuwsbrief met collega’s en/of vrienden deelt die ook in Frankrijk geïnteresseerd zijn. Alle voorgaande afleveringen vindt u hier. Vragen en opmerkingen zijn welkom op news@devries.fr.

Heeft u na deze nieuwsbrief nog steeds honger naar informatie over Frankrijk? Abonneer u dan op So French!, mijn tweewekelijkse, Engelstalige podcast over Franse actuele zaken. Dat kan in iTunes of in Tunein Radio.